Quy định về xử phạt hành vi gây rối trật tự công cộng
Bạn đọc hỏi: Cho tôi hỏi thế nào là hành vi gây rối trật tự công cộng. Việc xử phạt hành vi gây rối trật tự công cộng được quy định như thế nào ? Chỉ bị phạt tiền hay có thể phạt tù người gây rối ?
Luật sư tư vấn:
Mặc dù không có định nghĩa chính thức thế nào là “trật tự công cộng”, nhưng về mặt khoa học pháp lý, có thể hiểu trật tự công cộng là tập hợp các quy tắc xử sự chung theo tập quán, đạo đức hoặc các quy định của pháp luật ở nơi công cộng (nơi không thuộc quyền sử dụng của riêng cá nhân, cơ quan, tổ chức nào và mọi người được tự do lưu thông hoặc tụ tập). Và do đây là tập hợp rất nhiều quy tắc xử sự, nên việc xác định và xử phạt hành vi gây rối trật tự công cộng không phải là vấn đề đơn giản.
Thông thường, để xác định một có phải là hành vi gây rối trật tự công cộng hay không, người ta thường quay lại định nghĩa trật tự công cộng là gì, và đánh giá xem hành vi đó vi phạm các quy tắc xử sự chung ở nơi công cộng hay không. Các hành vi vi phạm này có thể chỉ là các hành vi được thực hiện không theo logic mà người bình thường sẽ thực hiện.
Thực tế, các hành vi gây rối trật tự công cộng thường bao gồm:
- Các hành vi, cử chỉ lời nói thô bạo, khiêu khích, trêu ghẹo, xúc phạm danh dự, nhân phẩm của người khác; Viết, phát tán, lưu hành tài liệu có nội dung xuyên tạc bịa đặt, vu cáo làm ảnh hưởng đến uy tín của tổ chức, cá nhân;
- Say rượu, bia gây mất trật tự công cộng;
- Thả rông động vật nuôi trong thành phố, thị xã hoặc nơi công cộng; Để động vật nuôi gây thiệt hại tài sản cho người khác;
- Đánh nhau hoặc thuê, lôi kéo, xúi giục người khác đánh nhau; Xâm hại hoặc thuê người khác xâm hại đến sức khỏe của người khác;
- Tụ tập nhiều người hoặc thuê, lôi kéo hoặc kích động người khác gây rối, làm mất trật tự công cộng; Tập trung đông người trái pháp luật tại nơi công cộng hoặc các địa điểm, khu vực cấm;
- Tàng trữ, cất giấu trong người, đồ vật, phương tiện giao thông các loại dao, búa, các loại công cụ, phương tiện khác thường dùng trong lao động, sinh hoạt hàng ngày nhằm mục đích gây rối trật tự công cộng, cố ý gây thương tích cho người khác;
- Ném gạch, đất, đá, cát hoặc bất cứ vật gì khác vào nhà, vào phương tiện giao thông, vào người, đồ vật, tài sản của người khác;
- Gây mất trật tự ở rạp hát, rạp chiếu phim, nhà văn hóa, câu lạc bộ, nơi biểu diễn nghệ thuật, nơi tổ chức các hoạt động thể dục, thể thao, lễ hội, triển lãm, hội chợ, trụ sở cơ quan, tổ chức, khu dân cư, trường học, bệnh viện, nhà ga, bến tàu, bến xe, trên đường phố, ở khu vực cửa khẩu, cảng hoặc ở nơi công cộng khác;
- Sách nhiễu, gây phiền hà cho người khác khi bốc vác, chuyên chở, giữ hành lý ở các bến tàu, bến xe, sân bay, bến cảng, ga đường sắt và nơi công cộng khác.
- Thả diều, bóng bay, chơi máy bay, đĩa bay có điều khiển từ xa hoặc các vật bay khác ở khu vực sân bay, khu vực cấm; đốt và thả “đèn trời”;
- Gây rối trật tự tại phiên tòa, nơi thi hành án hoặc có hành vi khác gây trở ngại cho hoạt động xét xử, thi hành án; tại nơi tổ chức thi hành quyết định cưỡng chế; Gây rối hoặc cản trở hoạt động bình thường của các cơ quan, tổ chức;
- Báo thông tin giả đến các cơ quan nhà nước có thẩm quyền.
- Và các hành vi tương tự khác.
Mức xử phạt hành vi gây rối trật tự công cộng được quy định như sau:
Hành vi gây rối trật tự công cộng tùy theo mức độ nguy hiểm của hành vi và hậu quả để lại có thể bị xử phạt hành chính với mức phạt tiền đến 5.000.000đ hoặc phạt tù về tội gây rối trật tự công cộng. Lưu ý: Chỉ bị phạt tù khi hành vi gây rối trật tự công cộng để lại hậu quả nghiêm trọng hoặc đã bị xử phạt hành chính trước đó; hoặc bị kết án, chưa được xoá án tích mà còn vi phạm.
Các hành vi gây rối trật tự công cộng sau đây được coi là để lại hậu quả nghiêm trọng và bị phạt tù đến 02 năm, bao gồm:
- Cản trở, ách tắc giao thông đến dưới 2 giờ;
- Cản trở sự hoạt động bình thường của cơ quan nhà nước, tổ chức kinh tế, tổ chức xã hội, đơn vị vũ trang nhân dân;
- Thiệt hại về tài sản có giá trị từ mười triệu đồng trở lên;
- Chết người;
- Người khác bị thương tích hoặc bị tổn hại sức khoẻ với tỷ lệ thương tật từ 31 % trở lên;
- Nhiều người bị thương tích hoặc bị tổn hại sức khoẻ với tỷ lệ thương tật của mỗi người dưới 31%, nhưng tổng tỷ lệ thương tật của tất cả những người này từ 41% trở lên;
- Người khác bị thương tích hoặc bị tổn hại sức khoẻ với tỷ lệ thương tật từ 21% đến 30% và còn thiệt hại về tài sản có giá trị từ năm triệu đồng trở lên;
- Nhiều người bị thương tích hoặc bị tổn hại sức khoẻ với tỷ lệ thương tật của mỗi người dưới 21%, nhưng tổng tỷ lệ thương tật của tất cả những người này từ 30% đến 40% và còn thiệt hại về tài sản có giá trị từ năm triệu đồng trở lên.
Các hành vi gây rối trật tự công cộng đặc biệt nghiêm trọng có thể bị phạt tù đến 07 năm, bao gồm:
- Có dùng vũ khí hoặc có hành vi phá phách;
- Có tổ chức;
- Gây cản trở giao thông từ 2 giờ trở lên hoặc gây cản trở giao thông ở những tuyến giao thông quan trọng, làm ách tắc giao thông trên diện rộng (không phân biệt thời gian bao lâu) hoặc gây đình trệ hoạt động công cộng;
- Xúi giục người khác gây rối;
- Hành hung người can thiệp bảo vệ trật tự công cộng;
- Tái phạm nguy hiểm.
Ngoài các hậu quả xảy ra về tính mạng, sức khoẻ và tài sản được hướng dẫn trên đây, thực tiễn cho thấy có thể còn có hậu quả phi vật chất như có ảnh hưởng xấu đến việc thực hiện đường lối của Đảng, chính sách của Nhà nước, gây ảnh hưởng xấu đến an ninh, ngoại giao, đến trật tự, an toàn xã hội… Trong các trường hợp này phải tuỳ vào từng trường hợp cụ thể để đánh giá mức độ của hậu quả do hành vi gây ra có phải là nghiêm trọng hay không.
